• 

• 

t= 10վ

q= 2 կլ

I-?

I=q/t

I= 2/10=0,2 Ա

t=5ր

q= 330կլ

I-?

I=q/t

I= 1,1 Ա

Առաջադրանք՝ 5 պարագրաֆներից ընտրել այն թեման, որն ամենից շատ դուր եկավ և խոսել դրա մասին։

Ատոմը դա քիմիական տարրի հատկություններ ունեցող փոքրագույն մասնիկ է։ Ցանկացած պինդ մարմին, հեղուկ, գազ կամ պլազմա կազմված է չեզոք կամ իոնացված ատոմներից։ Ատոմները շատ փոքր են. սովորաբար մոտ 100 պիկոմետր, մեկ մետրի տասը միլիարդերորդը։ Փոքր չափերի պատճառով ատոմների վարքագծի վերաբերյալ դասական ֆիզիկայի կանխատեսումները նկատելիորեն սխալ են, ինչը պայմանավորված է քվանտային էֆեկտներով։ Ֆիզիկայի զարգմացման ընթացքում ատոմային մոդելները հիմնվել են քվանտային սկզբունքների վրա՝ ատոմի վարքագիծն ավելի լավ կանխատեսելու և բացատրելու համար։ Ցանկացած ատոմ կազմված է մեկ միջուկից և մեկ կամ ավելի էլեկտրոններից։

Էլեկտրական երևույթները բացատրելու համար անհրաժեշտ է պարզել ատոմի կառուցվածքը: Այդ ուղղությամբ առաջին հայտնագործությունը կատարեց անգլիացի գիտնական Ջ.  Թոմսոնը: 1898 թվականին նա հայտնաբերեց ատոմի կազմի մեջ մտնող և տարրական լիցք կրող փոքրագույն մասնիկը՝ էլեկտրոնը: 19-րդ դարի վերջին ֆիզիկոսները հայտնաբերեցին, որ գոյություն ունեն այնպիսի մանրագույն մասնիկներ, որոնք մոտ 2 հզ. անգամ փոքր են ատոմներից:

Պրոտոնի զանգվածը մոտ 1840 անգամ մեծ է էլեկտրոնի զանգվածից: 

Բացի պրոտոններից միջուկի պարունակում է նաև չեզոք մասնիկներ, որոնց անվանում են նեյտրոններ:

 Նեյտրոնի զանգվածը փոքր ինչ մեծ է պրոտոնի զանգվածից: Նեյտրոնների թիվը միջուկում նշանակում են N տառով: 

Ատոմները կազմված են դրական էլեկտրական լիցք ունեցող պրոտոններից և լիցք չունեցող, չեզոք նեյտրոններից, որոնք միջուկում հզոր ուժերով կապված են իրար: Յուրաքանչյուր ատոմում պարունակվում են միևնույն թվով էլեկտրոններ ու պրոտոններ:Որոշ դեպքերում ատոմները կարող են կորցնել մեկ կամ մի քանի էլեկտրոններ: Այդպիսի ատոմն այլևս չեզոք չէ, այն ունի դրական լիցք և կոչվում է դրականիոն: Հակառակ դեպքում, երբ ատոմին միանում է մեկ կամ մի քանի էլեկտրոն, ատոմը ձեռք է բերում բացասական լիցք և վեր է ածվում բացասականիոնի:

Ռեզերֆորդն առաջարկել է ատոմի կառույցի մոլորակային մոդելը, համաձայն որի`   էլեկտրոնները պտտվում են միջուկի շուրջը, ինչպես մոլորակները՝ Արեգակի: Ավելի ուշ պարզվեց, որ ատոմի միջուկները նույնպես բաժանելի են:

Ժամանակակից գիտական պատկերացման համաձայն՝ ավելի ճիշտ կլինի էլեկտրոնները պատկերացնել որպես էլեկտրական լիցքերի ամպ: Էլեկտրոնների վարքը ֆիզիկոսները նկարագրում են քվանտային մեխանիկայի մաթեմատիկական ապարատի օգնությամբ: Պրոտոններն ու նեյտրոնները կազմված են ավելի մանր մասնիկներից՝ քվարկներից:

Տարբեր տարրերի ատոմներում պարունակվում են տարբեր քանակությամբ մասնիկներ: Ամենաթեթև տարրի՝ ջրածնի ատոմի միջուկում կա ընդամենը 1 պրոտոն, իսկ ամենածանր տարրերից մեկի՝ ուրանի միջուկում՝ 92 պրոտոն: Ցանկացած որոշակի տարրի բոլոր ատոմներում կան նույն թվով պրոտոններ և էլեկտրոններ, իսկ նեյտրոնների քանակը կարող է տարբերվել:

Նույն տարրի այդպիսի տարբերակներն անվանում են իզոտոպներ: Դրանք միմյանցից տարբերելու նպատակով տարրի անվանումից հետո դնում են միջուկում եղած նուկլոնների քանակը ցույց տվող թիվը:

Նախագծի անդամներ՝ Սոնա Սուքիասյան, Միլենա Ալեքսանյան։

Նպատակ՝ ինչպես մաքուր պահել շրջակա միջավայրը։

Խնդիր՝ շրջակա միջավայրի աղտոտվածություն։

Աղտոտում

Շրջակա միջավայրի աղտոտումը հիմնական խնդիրներից մեկն է, որն ազդում է կենդանի էակների, մոլորակի, մարդու առողջության վրա: Այս աղտոտվածությունն ամեն օր ավելանում է սոցիալական և արդյունաբերական զարգացման շնորհիվ: Կան տարբեր Աղտոտման տեսակները : Աղտոտման յուրաքանչյուր տեսակ ունի իր պատճառներն ու հետևանքները:

Աղտոտիչները կարող են լինել, օրինակ, թունաքիմիկատները, թունաքիմիկատները, աղտոտող գազերը և այլ քիմիական նյութեր, ինչպիսիք են նավթը, ճառագայթումը և քաղաքային թափոնները: Մարդիկ ունեն տարբեր տնտեսական գործունեություն, որոնք պայմանավորում են տարբեր աղտոտող տարրերի առաջացումը: Վերոհիշյալ աղտոտիչներից շատերի արտադրության հիմքում ընկած են մարդկային գործողությունները, ինչպիսիք են արդյունաբերությունը, առևտուրը կամ հանքարդյունաբերությունը:

Շրջակա միջավայրի աղտոտումը անմիջականորեն կապված է երկրի տնտեսական և սոցիալական զարգացման հետ, Եթե ​​երկիրը զարգացած է, ավելի նորմալ է, որ դրա աղտոտվածությունն ավելի մեծ լինի: Այդ պատճառով անհրաժեշտ է բոլոր երկրներում ներդնել կայուն զարգացման հայեցակարգ:

Շրջակա միջավայրի աղտոտման պատճառները և հետևանքները

Պատճառները

Մարդը շրջակա միջավայրի աղտոտման հիմնական պատասխանատուն է. Նրա արդյունաբերական և տեխնոլոգիական զարգացումը և բնակչության աճը վերջին տարիների աղտոտման աճի ամենաակնառու պատճառներից են: Այս եղանակով աղտոտող գազերի արտանետումները, թափոնների արտադրությունը, անտառների հատումն ու այրումը, բնական ռեսուրսների անխնա շահագործումը, արդյունաբերության, լեռնահանքային արդյունաբերության, գյուղատնտեսության, առևտրի, նավթի շահագործման, ինչպես նաև առօրյա կյանքի հետ կապված գործողությունները: մարդու, շրջակա միջավայրի աղտոտման հիմնական պատճառներից են:

Հետեւանքները

Աղտոտումը շրջակա միջավայրի վրա սարսափելի հետևանքներ է առաջացնում. Այն էկոհամակարգերում փոփոխություններ է առաջացնում, որոնք ուղղակիորեն ազդում են կենդանիների և բույսերի կենսապայմանների վրա, ազդում են մարդկանց առողջության վրա, կարող են հանգեցնել տեսակների ոչնչացմանը և, որպես հետևանք, նպաստում են գլոբալ տաքացման շեշտադրմանը գազերի, որոնք առաջացնում են ջերմոցային էֆեկտ:

Գոյություն ունեն բնապահպանական հիմնախնդիրների բազմաթիվ օրինակներ, սակայն վերջին տարիներին բնապահպանական փորձագետների ուշադրությունը գրաված խնդիրը պլաստմասե նյութերի միջոցով շրջակա միջավայրի աղտոտումն է: Պլաստմասե նյութերը մարդկային արտադրանքներում ամենաշատ սպառում ունեցող նյութերն են, որոնց ամբողջ երկիր մոլորակում հանդիպում ենք մեծ քանակությամբ: Պլաստմասե նյութերից պատրաստված ապրանքները օգտագործվելուց հետո հողում և աղբերում կուտակվում և մնում են որպես չքայքայվող թափոններ, որովհետև բնական պոլիմերներին հակառակ, արհեստական ու սինթետիկ պոլիմերները, ինչպես օրինակ Նայլոնը, տարիներ շարունակ առանց փոփոխվելու մնում են բնության մեջ չմշակված տեսքով՝ դրանցում հատուկ էնզիմի բացակայության պատճառով: Նշված նյութերը օդի ու ջրի փոխանակումներում և ֆիզիկական ու քիմիական ռեակցիաներում խանգարման պատճառ են դառնում: Օրինակ՝ բույսերի արմատները հողում առկա պլաստմասե նյութերով շրջափակվելու և դրանց հարևանությամբ գտնվելու պատճառով, խանգարվում է բույսերի կողմից ջրի ու սննդարար նյութերի ներծծման գործընթացը, արդյունքում որոշ ժամանակ անց բույսի արմատների շրջակայքում առաջանալու են անհավասարակշռված ջերմություն, խոնավություն և քիմիական առանձնահատկություններ, որոնք բույսի աճի նվազեցման կամ ընդհանրապես չորացման պատճառ են դառնում: Այստեղ շրջակա միջավայրին ամենամեծ վնասը հասցնում են պլաստմասե տոպրակները:

Պլաստմասե տոպրակները, որոնք դեն են նետվում որպես աղբ, շրջակա միջավայրը աղտոտում են՝ միջավայրում ավելի քան 500 տարի գոյատևելու պատճառով: Այդ տոպրակները տեղափոխվում են քամու միջոցով և մտնում են գետերի ու ջրատարների մեջ: Բացի այն, որ այդ տոպրակները խցանում են ջրատարները և ջրի անշարժության և առավել աղտոտման պատճառ են դառնում, հաճախ մուտք են գործում ծովային բնակմիջավայր և հայտնվում ծովային կենդանիների սննդային շղթայում: Տարեկան հազարավոր տեսակ ջրային կենդանիներ, այդ թվում կետերը, դելֆինները, փոկերը, կրիաները և ծովային թռչունները խեղդվում և մահանում են այդ տոպրակներն ուտելու պատճառով: Բնապահպանության գծով հետազոտող Դեյվիդ Լայսթը իր զեկույցում հաստատեց այդ հանգամանքը՝ գրելով. Պլաստմասե նյութերը նավթի, ծանր մետաղների ու այլ թունավոր նյութերի չափ ջրային կենդանիների մահվան պատճառ են դառնում: Օրինակ՝ մեդուզան հանդիսանում է կրիաների ու ծովային թռչունների սնունդը: Կրիաներն ու ծովային թռչունները հեշտությամբ կարող են ուտել պլաստմասե նյութերի պես մանր իրեր իրենց իսկական սննդի փոխարեն: Օվկիանոսում աղբ թափելու վերաբերյալ միջազգային օրենքների առկայությամբ հանդերձ, ենթադրվում է, որ նավերը օվկիանոսում թափում են օրական 500 հազար կտոր պլաստմասե տոպրակներ և տարաներ:

—

Ցավոք սրտի պլաստմասե նյութերի հատկությունն այնպիսի է, որ նույնիսկ թաղվելու դեպքում ևս վնաս են պատճառում շրջակա միջավայրին, քանի որ դանդաղ քայքայման և նավթային նյութերի պարունակման պատճառով կարող են թաղման վայրում ստեղծել լատեքս, որը ստորգետնյա ջրեր ներթափանցելով, մուտք կգործի նույնիսկ մարդկանց սննդային շղթա: Այս բնագավառում նշվում է, որ շրջակա միջավայրին լուրջ վնասներ է հասցնում նաև պլաստմասե նյութերի այրումը: Պոլիմերային թափոնների այրման պատճառով, արտադրվում են այնպիսի գազեր, ինչպիսիք են ածխածնի երկօքսիդը, ծծմբային անհիդրիդը, քլորային թունավոր գազերը և այլն, որոնք խիստ վտանգավոր են և ահավոր կերպով աղտոտում են օդը: Հարկ է նշել, որ թափոնների թաղման կենտրոններում աերոբ և անաերոբ խմորումներից առաջացած գազերը կարող են ներթափանցել հողի ներքին շերտերի մեջ և խանգարումներ առաջացնել երկրագործական հողերում: Թափոնների թաղման վայրերին մոտ գտնվող շրջաններում կատարված ուսումնասիրությունների համաձայն, առկա մեթան (CH4) գազի քանակը գնահատվել և հաստատվել է շուրջ 60 տոկոս, իսկ ածխածնի երկօքսիդի (CO2) քանակը՝ առավելագույնս 30 տոկոս, ինչը անշուշտ ազդեցություն ունի այդ շրջանի բույսերի աճի վրա:

Վերջին տարիներին բազմաթիվ պետությունների համար խնդիրներ առաջացրած թափոնների տեսակներից են դեն նետելու այն նյութերը, որոնք բազմաթիվ քաղաքներում թերևս այնքան էլ աղբ չեն համարվում և դրանք տեղ չեն գտել նրանց թափոնների կառավարման ծրագրում, մինչդեռ այդ տեսակ թափոնները վնասակար են շրջակա միջավայրի համար: Խոսքը վերաբերում է էլեկտրոնային թափոններին, որոնք մի կերպ տեղ են գտել զարգացած պետությունների աղբի զամբյուղում: Օրինակ՝ Ավստրալիայում մարդիկ դեն են նետում տարեկան մոտ 100 հազար տոննա քաշով հեռուստացույցներ, համակարգիչներ և սարքավորումներ, այսինքն մոտ 5կգ մեկ շնչի հաշվով: Սակայն թվում է, թե այդ երկիրը գտել է իր խնդրի լուծումը և իր էլեկտրոնային աղբը ուղարկում է զարգացող պետություններ, ինչպիսիք են Չինաստանը և Հնդկաստանը, որտեղ ցավոք սրտի հիմնականում թաղվում են ոչ պատշաճ ձևով: Այս հանգամանքը սպառնում է այդ երկրների հանրային առողջությունն ու շրջակա միջավայրը: Չինական լրատվական կայքերից մեկի համաձայն, այդ երկիրը հանդիսանում է աշխարհի էլեկտրոնային աղբի 70 տոկոսի վերջնական հանգրվանը: ՄԱԿ-ի բնապահպանական զեկույցի համաձայն, այլ պետություննների թափոնների «հյուրընկալը» լինելուց բացի, Չինաստանը այդ բնագավառում հանդիսանում է նաև մեծ արտադրող, այնպես որ 2010թ. այն արտադրել է մոտ 300 հազար տոննա աղբ և կանխագուշակվում է, որ 2020թ. այդ պետության էլեկտրոնային աղբի քանակը ավելանալու է 2007թ. համեմատությամբ 200-400 տոկոսով: Հեռուստացույցներից ու բջջային հեռախոսներից գոյացած թափոնների քանակը ավելացել է հաջորդաբար 7 և 2 տոկոսով:

Երրորդ աշխարհի պետություններում էլեկտրոնային աղբի ոչ սկզբունքային վերամշակումը հանգեցրել է լայնածավալ աղտոտումների: Այդ պատճառով 1989թ. ՄԱԿ-ը ստեղծեց մի դաշնագիր՝ զարգացած պետություններից դեպի աղքատ պետություններ վտանգավոր թափոնների արտահանման գործընթացը վերահսկելու նպատակով, որի միջոցով ցանկացած պետություն կարող է միակողմանիորեն արգելել այդ ապրանքների ներմուծումը և արտահանող պետությունները պետք է ստանան ներմուծվող պետության համաձայնությունը: ԱՄՆ-ը երբեք չստորագրեց այդ դաշնագիրը, իսկ Չինաստանի պես պետությունները հրաժարվեցին ստորագրել այդ պայմանագիրը այդ սարքավորումների վերամշակումից ստացած չնչին եկամտի հույսով: Ներկայումս աշխարհի համակարգիչների ու բջջային հեռախոսների 70 տոկոսը վերամշակվում է Չինաստանում:

Զարգացած պետություններից դեպի զարգացող պետություններ միայն էլեկտրոնային աղբ չէ, որ արտահանվում է, այլ նաև թունավոր և ատոմային թափոններ, որոնք խիստ վտանգավոր են և այսօր վտանգում են մի շարք զարգացող պետությունների բնակչության կյանքն ու շրջակա միջավայրը:

Ուժի ուղղությունը և չափը կառավարող մեխանիզմը կամ հարմարանքը, որը իրենից ներկայացնում առանցքի շուրջը պտտվող անիվ կոչվում է ճախարակ։

Անշարժ ճախարակ

Ճախարակները լինում են երկու տեսակի՝ անշարժ և շարժական։

N. 8.1

Որքան է 480 կգ զանգվածով փղի ձագի վրա ազդող ծանրության ուժը:

Լուծում

F = mg

F = 480կգ × 10Ն/կգ = 4800Ն

N. 8.2

Գնդակի զանգվածը 0,5 կգ է։ Ի՞նչ ուժով է Երկիրը ձգում այդ գնդակին։

Լուծում

F = mg

F = 0,5կգ × 10Ն/կգ = 5Ն

N. 8.3

Որքա՞ն է 32կգ զանգվածով կշռաքարի վրա ազդող ծանրության ուժը:

Լուծում

F = mg

F = 32կգ × 10Ն/կգ = 320Ն

N. 8.4

Առաստաղից կախված ջահն առաստաղի վրա ազդում 49 Ն ուժով: Որքա՞ն է ջահի զանգվածը:

Լուծում

m = F/g

m = 49Ն ÷ 10Ն/կգ = 4,9կգ

N. 8.5

ՄՊ-047 մոպեդի վրա (շարժիչավոր հեծանիվ) վրա ազդում է 392 Ն ծանրության ուժ։ Որքա՞ն է մոպեդի զանգվածը։

Լուծում

m = F/g

m = 392Ն ÷ 10Ն/կգ = 39,2կգ

N. 8.6

Ինչի՞ է հավասար հեռուստացույցի զանգվածը, եթե նրա վրա ազդող ծանրության ուժընրա վրա ազդող ծանրության ուժը 120Ն է:

Լուծում

m = F/g

m = 120Ն ÷ 10Ն/կգ = 12կգ

N. 8.7

Որքա՞ն է 1 թեյի գդալ ջրի զանգվածը, եթե նրա վրա ազդող ծանրության ուժը 0,05Ն է:

Լուծում

0,05 × 100 = 5գ

N. 8.8

Ինչի՞ է հավասար մարմնի զանգվածը, եթե նրա վրա ազդող ծանրության ուժը 120Ն է:

120 ÷ 10 = 12կգ

N. 8.9

Ի՞նչ ուժով է ձգված այս զսպանակը, որից կախված է 10×8×5 սմ չափերով արույրե չորսուն:

Լուծում

m = 8,5գ/սմ3 × 400սմ3 = 3400գ = 3,4կգ

P = 3,4կգ × 10Ն/կգ = 34Ն

N. 8.10

Որոշե՛ք 50Ն և 30Ն ուժերի համազորը, եթե նրանց կազմած անկյունը 180° է:

Լուծում

50Ն – 30Ն = 20Ն

N. 8.11

Ուղղածիգ դեպի վեր շարժվող հրթիռի քարշի ուժը 300 կՆ է, իսկ ծանրության ուժը՝ 100կՆ: Որոշե՛ք այդ ուժերի համազորը: Ինչտե՞ս է այն ուղղված:

Լուծում

300կՆ – 100կՆ = 200ԿՆ

8.12 F= 2 Ն ,Դեպի աջ
8.13 F= 2+5 – 2= 5 Ն,աջ
8.14 F=8+12-6=14 Ն ,աջ
8.16 M= 10 800= 8000 F= 810= 80 Ն
8.17 F= m* g , M= m բիդոն + m կ= 1+ 0,005* 800=41
F= 410
8.18 0,3տ=300kg
F= 3000Ն, 2500<3000: Այո ,կպատռվի
8.19 F գ= 1*2600=2600,F ա= 15000 Ն
26-15=11կՆ
8.20 Եթե ուժերը հակառակ ուղություններով են ուղղված։
8.22
ա զրո ) Եթե 12Ն ուժը ուղղված լինի մեկ կողմ և նրան հակառակ ուղված լինեն 8 Ն 4 Ն ուժերը
բ 8 ) Երբ 12 Ն և 4 Ն իրար հակառակ ուղղված լինեն
գ 16 ) Երբ 12 Ն և 4Ն միևնույն կողմ ձգեն
8.23
ա 0) Եթե 15Ն ուժը ուղղված լինի մեկ կողմ և նրան հակառակ ուղված լինեն 10 Ն 5 Ն ուժերը
բ 10) Երբ 15 Ն և 5 Ն իրար հակառակ ուղղված լինեն
գ 20) Երբ 15 Ն և 10Ն միևնույն կողմ ձգեն,իսկ 5Ն հակառակ

Մեխանիկական աշխատանք կհամարենք այն մեծությունը, որը ցույց է տալիս մարմնի տեղափոխությունը ուժի ազդեցության տակ:

մեխանիկական աշխատանքը նշանակում ենք ՝ A:

A=F•S

A-աշխատանք

F-ուժ

S-տեղափոխություն

Հզորությունը ցույց է տալիս աշխատանք կատարելու արագությունը:

N=A:T

N-հզորություն

A-աշխատանք

T-ժամանակ

Մարմնի արագության փոփոխության պատճառը ուժն է: Փորձերի արդյունքում պարզվել է, որ.

1. Ուժի ուղղությամբ միևնույն ճանապարհի վրա մեծ ուժը մարմնին ավելի մեծ արագություն է հաղորդում, քան փոքրը:

2. Ուժի ուղղությամբ որքան շատ ճանապարհ է անցնում մարմինն, այնքան ավելի մեծ արագություն է ձեռք բերում

Միավորելով այս եզրակացությունները, կարող ենք պնդել, որ ուժի ազդեցության հետևանքով մարմնի ձեռք բերած արագությունը կախված է մարմնի վրա ազդող ուժի և նրա ուղղությամբ մարմնի անցած ճանապարհի արտադրյալից: Որքան մեծ է այդ արտադրյալը, այնքան մեծ արագություն է ձեռք բերում մարմինը:

Այն ֆիզիկական մեծությունը, որը հավասար է մարմնի վրա ազդող ուժի և նրա ուղղությամբ մարմնի անցած ճանապարհի արտադրյալին, կոչվում է ուժի կատարած մեխանիկական աշխատանք:

Աշխատանք = Ուժ × Ճանապարհ։
 Եթե աշխատանքը նշանակենք A տառով, ապա F ուժի կատարած աշխատանքը նրա ուղղությամբ S ճանապարհ անցնելիս կլինի. A=F×S

Մարմնի վրա F ուժով ազդում է ինչ-որ այլ մարմին, ուստի, F ուժի կատարած աշխատանք արտահայտության փոխարեն հաճախ ասում են՝ այդ մարմնի կատարած աշխատանք:

Օրինակ

Հայտնի է, որ մեքենան տեղից շարժում է դադարի շփման ուժը: Քանի որ այդ ուժն առաջանում է շարժիչի աշխատանքի շնորհիվ, ուստի ասում են, որ աշխատանք կատարում է  շարժիչը: Երբեմն էլ չեն նշում ո՛չ ուժը, ո՛չ էլ մարմինը, որի կողմից ազդում է ուժը:

Ասում են, որ մարմինը տեղափոխելիս աշխատանք է կատարվել:

Աշխատանքի սահմանումից բխող հետևություններ

ա) Եթե մարմնի վրա ուժ է ազդում, բայց այն տեղից  չի շարժվում, ապա  աշխատանք չի կատարվում: Իրոք, եթե մարմինը տեղից չի շարժվում, ապա՝ S=0, ուստի, բանաձևից հետևում է, որ A=0:
բ) Իներցիայով շարժվելիս աշխատանք չի կատարվում: Եթե մարմինը շարժվում է իներցիայով, ապա նրա վրա ուժեր չեն ազդում, այսինքն՝ F=0, հետևաբար՝ A=0:

Աշխատանքի միավոր

Միավորների ՄՀ -ում որպես աշխատանքի միավոր ընդունված է 1 Ն ուժի կատարած աշխատանքը՝ այդ ուժի ուղղությամբ 1 մ ճանապարհ անցնելիս:

Ի պատիվ անգլիացի գիտնական Ջեյմս Ջոուլի` այդ միավորն անվանում են ջոուլ (Ջ).

1 Ջ =1 Ն × մ:

Գործնականում հաճախ կիրառվում են նաև աշխատանքի կիլոջոուլ և միլիջոուլ միավորները՝ 1 կՋ = 1000 Ջ և 1 մՋ = 0,001 Ջ։

Հզորություն

Շարժիչի տվյալ աշխատանքը կատարելու արագությունը կախված է այն բանից, թե ինչ աշխատանք կարող է այն կատարել միավոր ժամանակում, օրինակ՝ 1 վայրկյանում:
Դիցուք, մի մեքենան յուրաքանչյուր 1 վ -ում կարող է կատարել 50 Ջ, իսկ մյուսը՝ 150 Ջ, այսինքն՝ երեք անգամ ավելի աշխատանք: 

Միևնույն՝ 750 Ջ աշխատանքը առաջին մեքենան կկատարի 15 վ-ում, իսկ երկրորդը՝ 5 վ-ում, այսինքն՝ ճիշտ 3 անգամ ավելի արագ, քան առաջինը:

Այսպիսով, միևնույն աշխատանքը մի մեքենան մյուսից այնքան անգամ ավելի արագ կկատարի, որքան անգամ մյուսից շատ աշխատանք կարող է կատարել միավոր ժամանակում:

Եթե մարմինը A աշխատանքը կատարում է t ժամանակում, ապա՝N=A/t հարաբերությունը ցույց է տալիս միավոր ժամանակում նրա կատարած աշխատանքը և կոչվում է հզորություն:

Այն ֆիզիկական մեծությունը, որը հավասար է մարմնի կատարած աշխատանքի հարաբերությանն այն ժամանակամիջոցին, որի ընթացքում կատարվել է այդ աշխատանքը, կոչվում է հզորություն:

Հզորությունը = Աշխատանք/Ժամանակամիջոց

Հզորության միավոր

Միավորների ՄՀ-ում հզորության միավորը մեկ վատտն է (1 Վտ)։ 1 Վտ-ն այն հզորությունն է, որի դեպքում 1 վ-ում կատարվում է 1 Ջ աշխատանք` 1 Վտ = 1 Ջ/վ:

Հզորության չափման միավորն այդպես է կոչվել ի պատիվ անգլիացի գյուտարար Ջեյմս Վատտի:

Տեխնիկայում հզորության համար օգտագործվում են նաև միլիվատտ (մՎտ), կիլովատտ (կՎտ) և մեգավատտ (ՄՎտ) միավորները՝

1 մՎտ = 0,001 Վտ, 1 կՎտ = 1000 Վտ, 1 ՄՎտ = 1000000 Վտ։
Հզորությունը յուրաքանչյուր շարժիչի կարևորագույն բնութագիրն է:

Հայտնի հզորությամբ շարժիչի կատարած աշխատանքը t ժամանակում կարելի է հաշվել աշխատանքի բանաձևից:

A=N×t

Մարմնի կատարած աշխատանքը որոշելու համար նրա հզորությունը պետք է բազմապատկել այդ աշխատանքը կատարելու համար ծախսված ժամանակամիջոցով։

N. 8.1

Որքան է 480 կգ զանգվածով փղի ձագի վրա ազդող ծանրության ուժը:

Լուծում

F = mg

F = 480կգ × 10Ն/կգ = 4800Ն

N. 8.2

Գնդակի զանգվածը 0,5 կգ է։ Ի՞նչ ուժով է Երկիրը ձգում այդ գնդակին։

Լուծում

F = mg

F = 0,5կգ × 10Ն/կգ = 5Ն

N. 8.3

Որքա՞ն է 32կգ զանգվածով կշռաքարի վրա ազդող ծանրության ուժը:

Լուծում

F = mg

F = 32կգ × 10Ն/կգ = 320Ն

N. 8.4

Առաստաղից կախված ջահն առաստաղի վրա ազդում 49 Ն ուժով: Որքա՞ն է ջահի զանգվածը:

Լուծում

m = F/g

m = 49Ն ÷ 10Ն/կգ = 4,9կգ

N. 8.5

ՄՊ-047 մոպեդի վրա (շարժիչավոր հեծանիվ) վրա ազդում է 392 Ն ծանրության ուժ։ Որքա՞ն է մոպեդի զանգվածը։

Լուծում

m = F/g

m = 392Ն ÷ 10Ն/կգ = 39,2կգ

N. 8.6

Ինչի՞ է հավասար հեռուստացույցի զանգվածը, եթե նրա վրա ազդող ծանրության ուժը 120Ն է:

Լուծում

m = F/g

m = 120Ն ÷ 10Ն/կգ = 12կգ

N. 8.7

Որքա՞ն է 1 թեյի գդալ ջրի զանգվածը, եթե նրա վրա ազդող ծանրության ուժը 0,05Ն է:

Լուծում

0,05 × 100 = 5գ

N. 8.8

Ինչի՞ է հավասար մարմնի զանգվածը, եթե նրա վրա ազդող ծանրության ուժը 120Ն է:

120 ÷ 10 = 12կգ

N. 8.9

Ի՞նչ ուժով է ձգված այս զսպանակը, որից կախված է 10×8×5 սմ չափերով արույրե չորսուն:

Լուծում

m = 8,5գ/սմ3 × 400սմ3 = 3400գ = 3,4կգ

P = 3,4կգ × 10Ն/կգ = 34Ն

N. 8.10

Որոշե՛ք 50Ն և 30Ն ուժերի համազորը, եթե նրանց կազմած անկյունը 180° է:

Լուծում

50Ն – 30Ն = 20Ն

N. 8.11

Ուղղածիգ դեպի վեր շարժվող հրթիռի քարշի ուժը 300 կՆ է, իսկ ծանրության ուժը՝ 100կՆ: Որոշե՛ք այդ ուժերի համազորը: Ինչտե՞ս է այն ուղղված:

Լուծում

300կՆ – 100կՆ = 200ԿՆ