Ինքնաստուգում

1 Որ էներգիայի աղբյուրներն են համարվում այլընտրանքային։

2 Այդ աղբյուրներից որոնք ես կօգտագործեի Հայաստանում, հիմնավորել պատասխանը։

3 Ինչ է ԳՄՕ-ն , ինչու է այն թունավոր համարվում, համաձայն եք թե ոչ։

4 Ինչպես են ստուգում ջուրը կենցաղային պայմաններում։

1Էներգիայի այլընտրանքային աղբյուրներ ասելով՝ ես հասկանում եմ, այն էներգիայի աղբյուրները, որոնք անվտանգ են շրջակա միջավայրի համար։ Դրանք են օրինակ՝ արևային էներգիան, քամու էներգիան, հողմնային էներգետիկան։ Էներգիայի այլընտրանքային աղբյուր է համարվում օրինակ՝ թափոններից ստացված էներգիան։ 

2 Ես կօգտագործեի արևի էներգիան,բայց Հայաստանում այս ոլորտը դեռ զարգացման փուլում է: Դեռևս չկա կառուցված որևէ էլեկրակայան: Այն զարգացման հեռանկար ունի Հայաստանում:

3 ԳՄՕ- գենետիկորեն ձևափոխված օրգանզիմ։ԳՄՕ- ն օգտագործվում է սննդի մեջ ՝ ավելի լավ համ ու տեսք ստանալու նպատակով։ Այն բավականին թունավոր է։

4 Կենցաղային պայմաններում ջուրը պետք է ստուգել համի, հոտի, գույնի օգնությամբ։ Մեզ օգնության կգան սպիտակ թուղթը և պատը, դրանց միջոցով մենք կստուգենք: Պետք է բաժակի մեջ լցնել ջուրը, հետևում պահել թուղթը :Եթե ջուրը կապույտ երանգ է ստանում, ուրեմն մաքուր է, եթե դեղին երանգ ուրեմն կեղտոտ է: Եթե ուզում ենք ստուգել հոտը, պետք է պակենք բերանը և թափահարենք, ապա բացենք և փորձենք: Թարմության հոտ գալու դեպքում` ջուրը մաքուր է: Ես փորձել էի քոլեջի ջուրը, որպեսզի հասկանայի այն մաքուր է թե ոչ: Արդյունքում ջուրը մաքուր էր:

Ինչպե՞ս ստուգել ջուրը մաքուր է թե ոչ:

1)Գույնով

Մեզ օգնության կգան սպիտակ թուղթը և պատը, դրանց միջոցով մենք կստուգենք: Պետք է բաժակի մեջ լցնել ջուրը, հետևում պահել թուղթը :Եթե ջուրը կապույտ երանգ է ստանում, ուրեմն մաքուր է, եթե դեղին երանգ ուրեմն կեղտոտ է:

2) Հոտով

Եթե ուզում ենք ստուգել հոտը, պետք է պակենք բերանը և թափահարենք, ապա բացենք և փորձենք: Թարմության հոտ գալու դեպքում` ջուրը մաքուր է:

3) Համով

Եթե համը լավ է, ուրեմն մաքուր է:

Արդյունք

Ես փորձել էի քոլեջի ջուրը, որպեսզի հասկանայի այն մաքուր է թե ոչ: Արդյունքում ջուրը մաքուր էր:

Турция

Основные правила и советы по Турции

В первую очередь следует помнить, что Турция — мусульманская страна. Хоть религия и отделена от государства, местные жители довотно строго соблюдают каноны исламской религии. И потому лучше заранее узнать как вести себя в Турцииособенно в первый раз посещая эту страну:

  1. Никогда не выходите в город в открытой пляжной одежде. Турки, конечно, уже привыкли к постоянным туристам у себя в стране, но гулять девушкам в коротеньких топиках или шортикахКак вести себя в Турции? 12 советов, чего делать не стоит будет чревато. Вас мужчины турки могут воспринять как легкодоступную женщину и вести с вами соответсвенно.
  2. Посещение мечетей требует обязательного соблюдения дресс-кода: женщины в закрытой одежде (ноги и руки закрыты, голова покрыта платком), мужчинам более свободный вид одежды (удлиненные шорты, так чтоб закрыты были колени, или штаны; рубашка или шведка; головной убор не обязателен; обувь закрытая, не вьетнамки). При входе в мечеть надо обязательно снять обувь.
  3.  Обращаться за какой-либо просьбой только к человеку вашего пола. Мужчина может обратиться только к мужчине-турку, женщина соответственно  — к женщине.
  4. В общественном месте не отзываться плохо о первом президенте Турции – Кемалю Ататюрку, также не наговаривать на ислам и всё что с ним связано. Если вы чем-то подобным недовольны, лучше промолчите.
  5. — Также нежелательно без спроса фотографировать местных жителей в национальной одежде или беременных турчанок. Вообще, будьте аккуратны с фотографированием. В Турции есть учреждения или просто уникальные места, где фотографировать запрещено. В таких случаях в зоне видимости висят предупредительные знаки. За нарушение запрета могут даже посадить в тюрьму.
  6. — Распивать алкогольные напитки на улице или в общественных местах строго запрещено.
  7.  Национальный вопрос: курды и киприоты. Есть ещё одна довольно скользкая тема у турков: турки-киприоты и курды. На счёт первых: это как в Германии баварцы — вроде страна одна, но баварцы считают себя отдельным народом. Или как в Испании Каталония, которая уже долгое время пытается отделиться от основного государства.

Не пытайтесь объединять в понятиях турков и турков-киприотов. Они разные. Иногда бывает так, что и те, и другие могут обидеться за то, что вы объедение эти два народа в разговоре.

Как вести себя в Турции? 12 советов, чего делать не стоит

Курды — отдельная головная боль всех стран, соседей Турции (Грузия, Армения, Ирак и Иран). Если обобщить эту

нацию и попробовать провести параллель, то они похожи на цыган. Тоже нет своей страны, менталитет сильно отличается от стран в которых они живут. Некоторые их обычаи не принимаются другими народами.

Постарайтесь не затрагивать в разговоре с турками эти темы — они болезненны для них.

Для женщин в Турции есть несколько отдельных советов:

  1. За руку здороваются только мужчины! Подобное поведение
    со стороны женщины к мужчине-турку воспринимается последним как предложение перейти на более близкое знакомство.Как вести себя в Турции? 12 советов, чего делать не стоит
  2. Передвигаться по городу женщинам желательно в компании знакомых мужчин.
  3. При фотосессиях женщинам нежелательно обнимать незнакомых мужчин-турков. Опять же таки, воспринимается как предложение к более близкому знакомству.
  4. Также на улице или в общественных местах старайтесь вести себя сдержанно в проявлении различных чувств, будь то объятия или, тем более, поцелуи влюблённых.
  5. На пляже категорически неприемлемо женщинам загорать топлесс. Для подобного вида отдыха есть уединенные закрытые пляжи.

Дорогие девушки, если у вас появились неприятности с персоналом отеля или ресторана, особенно, если вам турок уделяет неоднозначное внимание с назойливыми намёками, не стесняйтесь обратиться к вышестоящему руководству (администратору, директору). Лучше пусть они разбираются с незадачливым ухажёром. Поверьте, его серьёзно накажут, могут даже выгнать с работы. Руководство страны строго следит за тем, чтоб отдыхающие получали только положительные впечатления от отдыха в Турции. На крайний случай, есть специальная телефонная «горячая линия», куда вы сможете обратиться и пожаловаться на обидчика. Её номер 179 – это министерство культуры и туризма Турции.

Как вести себя в Турции русскому туристу?

К сожалению, русские туристы зарекомендовали себя в Турции (да и не только) не с самой положительной стороны. Именно для них часто пишут предупредительные таблички на русском языке.

Наблюдала я как-то ситуацию: хороший отель, на территории отеля есть бассейн, посредине бассейна стоит бар. Отдыхающие могут, плавая в бассейне, подплывать к бару и выбирать напитки. Бар с берегом бассейна соединён мостиком. На мостике висит предупреждающая табличка, где русскими буквами написано: «С моста в бассейн не прыгать!» Прочитав данное обращение, хорошо уже веселый мужчина с воплями (на русском языке) прыгает с мостика в бассейн «бомбочкой»! И как после этого могут относиться к этому прыгуну работники отеля и вообще другие отдыхающие?!

Потому советы нашим согражданам:

  • Имейте меру во всём. Распитие спиртных напитков, коих в турецких отелях системы All inclusive предоставляют неограниченное количество, ведёт к неадекватному поведению. Сметание всей еды в ресторанах отелей – тоже типично русская черта.
  • Уважайте традиции и законы принимающей страны.
  • Не ведите себя на отдыхе, как будто это ваш последний отпуск в жизни и надо всё успеть сделать, чего не делал ранее.

Праздник Рамадан в Турции.

Этот праздник почитает любой мусульманин, будь то турок или француз. Если провести аналогию с Христианством, то Рамадан – это как наш Великий пост перед Пасхой. Так же точной даты нет его начала (его начало зависит от лунного календаря). Все мусульмане придерживаются строго поста: принимать пищу можно только до восхода солнца или после его заката (а в некоторых странах вечером можно кушать только после первой звезды). Алкоголь и табак также запрещены или строго ограничены (тоже, только в тёмное время суток). Верующие чаще посещают службы в мечетях и соблюдаются ещё некоторые ограничения в поведении.

Рамадан в основном выпадает на какой-то из летних месяцев. В этот период нежелательноеКак вести себя в Турции? 12 советов, чего делать не стоитпосещение Турции туристами. Просто представьте: вы сидите кушаете своё разнообразие в ресторане, а повар или официант смотрят на вас и давятся слюной. Или вам бы пошуметь и потусить, а туркам этого нельзя.

Всё в стране как бы замирает на период Рамадана.

Так как у мусульман пост, то и от иностранцев они хотят понимания:

  • Соблюдайте более строгий стиль в одежде: более консервативная одежда, более закрытая.
  •  Старайтесь менее шумно вести себя в общественных местах.
  •  В этот период зачастую у вас не будет возможности посмотреть на мечеть изнутри. Все верующие будут там молиться.
  •  Распитие спиртных напитков в общественных местах и так запрещено в Турции. А в Рамадан во многих магазинах отделы, где продаётся алкоголь вообще закрывают.

Хотя с другой стороны, некоторые опытные туристы именно в месяц Рамадан рекомендуют приезжать скупляться. Цены на товары в этот период падают.

Турецкое гостеприимство.

Как и в любой восточной стране, в Турции, если вас пригласили домой (на обед), то отказываться – показывать неуважение к зовущему вас в гости. Своим приглашением турок оказывает вам большую честь. И даже если вас пригласили «на чай», стол накроют как для самого долгожданного и уважаемого гостя. Также нежелательно отказываться от предложенных блюд. Хоть немного попробовать, но надо.

Чай для турков – это, так сказать, отдельное блюдо. Его пьют отдельно ото всего, то есть нежелательно пить чай и закусывать теми же сладостями. Не забывайте, у каждого народа свои традиции в приёме пищи. Понаблюдайте за сидящими с вами за столом, примерно повторяйте те же действия, что и они.

В случае если вас пригласили в кафе или ресторан, то в Турции принято так: кто пригласил, тот и оплачивает. Вы, конечно, можете предложить сдельно оплатить трапезу, но не удивляйтесь когда вам откажут.

Նահապետ Քուչակ

Հայրեններ

Հայ ազգային բանաստեղծության ամենատարածված ոտանավորի տեսակը եղել է հայրեննի կարգը(չափը), որը ծագել է վաղ անցյալում: Հայրեննի կարգը 15վանկանի բանաստեղծություն էր՝ 7/8 բաժանումով: Դեռևս տասներրորդ դարում, Գրիգոր Նարեկացին այս չափը օգտագործել է իր <Մատյան Ողբերգության> պոեմի մի գլխում:  Միջնադարյան քննարերգության մեջ, հայրեննի կարգով ստեղծվել են հիմնականում քառատող երգեր, որոնք կոչվում են հայրեններ: Մեզ հայտնի 500հայրենները ստեղծվել են 13-14-րդ դարերից ի վեր, արևմտահայ քաղաքային միջավայրում՝ Ակն, Վան, Խարբերդ: Հայրենների հեղինակ է համարվել 16-րդ Վանի Խառակոնիս գյուղում ծնված Նահապետ Քուչակը: Հեղինակել է կրոնական, խրատական, սիրո հայրեններ:


1.Ես աչք ու դու լոյս, հոգի,
առանց լո´յս` աչքըն խաւարի.
Ես ձուկ ու դու ջուր, հոգի,
առանց ջո´ւր` ձուկըն մեռանի.
Երբ զձուկն ի ջրէն հանեն
ւ’ի այլ ջուր ձըգեն, նայ ապրի,
Երբ զիս ի քենէ զատեն,
քան զմեռնելն այլ ճար չի լինի:
2.Քանի~ ու քանի~ ասեմ.
«Զիմ եարին կապան կարեցէք.
Արեւն իւր երե´սք արէք,
զլուսընկան աստառ ձեւեցեք.
Թուխ ամպն այլ բամպակ արէք
ւ’ի ծաւեն դերձան քաշեցէք.
Աստղերն այլ կոճակ արէք,
զիս ի ներս ողկիկ շարեցէք»: 3.Երբ սէրն ի յաշարհս եկաւ, եկաւ իմ սիրտս բնակեցաւ
Հապա յիմ սրտէս ի դուրս յերկրէ յերկիր թափեցաւ
Եկավ ի գլուղս ելեւ, ի ըղեզս ելաւ թառեցաւ:
Աչիցս արտասուք ուզեց, նա արիւն ի վար վաթեցաւ:


Նահապետ Քուչակը համարվում է հայ միջնադարյան ժողովրդական-
գուսանական քնարերգության փոքրածավալ (հիմնականում քառատող)
երգերի՝ հայրենների զգալի մասի հեղինակը:

Նահապետ Քուչակը հայ առաջին աշուղ-երգիչներից է: Այդ են վկայում պահպանված ժողովրդական զրույցները և նրա Նահապետ վարպետ պատվանունը: Հայրեններից բացի՝ Քուչակի անունով պահպանվել են շուրջ մեկ տասնյակ գրավոր ու բանավոր սիրային, կրոնական, բարոյախրատական, աշուղական երգեր՝ հայերեն և թուրքերեն:
 Քուչակյան հայրենները հիմնականում սիրո երգեր են: Հեղինակն իր սիրտը համարում է սիրո օրրան կամ ակունք, որից բխում է սերը և տարածվում աշխարհով մեկ.

Երբ սերն ի աշխարհ եկավ,
եկավ իմ սիրտըս բնակեցավ,
Ապա իմ սրտես ի դուրս՝
երկըրե երկիր թափեցավ…

Ամեն մարդ չէ, որ ընդունակ է սիրելու, դիմանալու սիրո ուժին: Սիրում են տառապելու ունակ զորեղ հոգիները: Սիրո այդ տառապանքն այնքան հրապուրիչ ու ցանկալի է, որ մարդն ինքնակամ գնում է դեպի նրա ակնատը (թակարդ):

Զետ մանկակորուստ կաքավ
ի լեռնեն ի շուրջ կուգամ ես.
Լըսեր եմ՝ ակնատ ունիս,
բեր լարե՜, գամ ընկնեմ ի ներս:
Ու թեև սերը տառապանք է բերում, բայց նաև կյանքի հիմքն է, սիրահար սրտին կենդանություն պարգևողը.
Ես աչք ու դու լույս, հոգի՜,
առանց լույս՝ աչքըն խավարի,
Ես ձուկ ու դու ջուր, հոգի՜,
առանց ջուր՝ ձուկըն մեռանի.
Երբ ձուկն ի ջըրեն հանեն
ի այլ ջուր ձըգեն, նա ապրի,
Երբ զիս ի քենե զատեն,
քան զմեռնելն այլ ճար չի լինի:

Քանի որ միջնադարում աշխարհիկ սեր երգելը եկեղեցին խստորեն դատապարտել է, երգիչը բողոքում է Աստծու դեմ, որ ստեղծել է գեղեցիկ կնոջը, բայց մեղք է համարում նրան սիրելը. «Զաղեկն դու՜ ստեղծեցիր, ինձ հե՞ր մեղք դնես, թե սիրեմ»: Մեկ ուրիշ երգում, սակայն, ստանալով Աստծու թույլտվությունը, սիրո երգիչն ազատորեն արտահայտում է իր սերը: Գեղեցիկ կինը սիրով խոցում և եկեղեցուց դուրս է բերում անգամ եկեղեցու սպասավորին:
Քուչակն ընդվզել է նաև իշխող հասարակական կարծիքի ու բարքերի դեմ. սերը պիտի ազատ լինի, հարկադրանքով կամ հաշվենկատ սեր չի լինում.

Սերն որ դրամով լինի,
զինք էրել պիտի կըրակով.
Սերըն խընծորով պիտի
ու դրա՛մ-դրա՛մ շեքերով:

Հայրեններում սիրո երգը միահյուսված է բնության երգին, բնությունը միջոց է սիրած կնոջը պատկերելու և գովերգելու համար:
Քուչակի հայրեններն ապշեցնում են իրենց բյուրեղացած սեղմությամբ, անակնկալ ու անսպասելի ավարտով, անչափ հյութեղ բանաստեղծական պատկերներով:
Քուչակի անունով կոչվել են թաղամաս Երևանում, գետ և գյուղ՝ ՀՀ Արագածոտնի մարզում:

Երբ էր ստեղծվել Քուչակին վերագրված հայրենները. դրանց հեղինակների հարցը
Մեզ հայտնի 500հայրենները ստեղծվել են 13-14-րդ դարերից ի վեր, արևմտահայ քաղաքային միջավայրում՝ Ակն, Վան, Խարբերդ: Հայրենների հեղինակ է համարվել 16-րդ Վանի Խառակոնիս գյուղում ծնված Նահապետ Քուչակը: Հեղինակել է կրոնական, խրատական, սիրո հայրեններ:

Որոնք են սիրո հայրենների ներքին բովանդակային առանձնահատկությունները

Հայրեններում ևս սերը բարձր է դասվում բոլոր զգացմունքներից: Այն դիտվում է որպես մարդու գոյության անհրաժեշտ նախապայման, ուստի և դրվատվում են փոխադարձ ու անբաժան սիրո, անմնացորդ նվիրվածության, սիրած անձնավորությանը թանկ զոհաբերությունների գնով երջանկություն պարգևելու գաղափարներ: Ընթերցելով հայրենները՝ հաղորդակից ենք լինում սիրո հրճվանքն ու տառապանքը, խանդն ու կարոտը, սիրահարների գժտությունն ու հաշտությունը պատկերող վիճակների:

Ինչ են արտահայտում պանդխտության հայրենները

Պանդխտության հայրեններն ունեն ազգային-քաղաքական բովանդակություն և բացահայտում են օտար երկրում ապրուստ փնտրող հայ մարդու ծանր հոգեվիճակը: Այս թեման հաճախ միահյուսվում է սիրո երգին: Նման դեպքերում արտացոլվում են սիրած էակի նկատմամբ երիտասարդ պանդուխտի ունեցած կարոտը, բաժանման վիշտն ու սիրո դրաման: Որոշ հայրեններ զարգացնում են հայրենասիրական տրամադրություններ` արտահայտելով հարազատ հող ու ջրի, հայրենի բնաշխարհի նկատմամբ անսահման սեր, կարոտ ու նվիրվածություն:

Ես աչք ու դու լոյս, հոգի,
     առանց լո՛յս՝ աչքըն խաւարի.
Ես ձուկ ու դու ջուր, հոգի,
     առանց ջո՛ւր՝ ձուկըն մեռանի.
Երբ զձուկն ի ջըրէն հանեն
     ւ’ի այլ ջուր ձըգեն, նայ ապրի,
Երբ զիս ի քենէ զատեն,
     քան զմեռնելն այլ ճար չի լինի:
Երբ սերն ի յաշխարս եկավ, եկավ իմ սիրտս բնակեցավ.Հապա յիմ սրտես ի դուրս` յերկրէ յերկիր թափեցավ.Եկավ ի գլուխս ելավ, ի ըղեղս ելավ թառեցավ:Աչիցս արտասուք ուզեց, նա արյուն ի վար վաթեցավ:

Քանի՜ ու քանի՜ ասեմ,
վարդ մի՛ սիրեր, փուշ ունի,
Գընա՝ մանուշակ սիրէ,
փուշ չունի, անուշ հոտ ունի,
Վարդըն բացուած մի՛ սիրեր,
որ գայ ի ծոցըդ թառամի,
Վարդըն պուլպուլիկ սիրէ,
որ գայ ի ծոցըդ ու բացուի:

Առաջադրանք

1Հետևյալ բաղադրյալ բառերի միջև գծիկ դնել, որտեղ որ անհրաժեշտ է 

Ձեռքից ձեռք, անթիվ- անհամար, տիեզերագնաց -օդաչու, փողոցից փողոց, հինգ -վեց, տասից տասնհինգ, փունջ -փունջ, մուգ կարմիր, բաց կանաչ, տխուր – տրտում։ 

2Գրել մեկ բառով 

Արյուն-քրտինք թափել- տանջվել , փշուր-փշուր անել- կոտրտել, գալար-մալար գալ- գարարվել, երդում-պատառ ուտել- երդվել, խաղք-խայտառակ դառնալ- խայտառակվել,  պատառ-պատառ անել-բզկտել, զինաթափ անել- զինաթափել, թիկն տալ- թիկնել, կուչ գալ- կծկվել։ 

3.Փակագծում տրված  բառերից ընտրի՛ր ճիշտը: 

Առաջադրված հարցը դժգոհությունների (տեղի տվեց, տեղիք տվեց)։ 

Աբովյան (փողոցի վրա, փողոցում) մի նոր սրճարան է բացվել։ 

Գեղեցիկը (հասկացություն, հացկացողություն) է գեղագիտության մեջ։ 

Գյուղում պարբերաբար կրկնվող հողի (սողանքները, սահանքները)  մեծ խնդիրներ էին առաջացնում բնակչության շրջանում։ 

4Նշել թվերի ճիշտ հերթականությունը, որը համապատասխանում է նախադասությունների տրամաբանական հաջորդականությանը։ 

2 1․ Նրանք կամենում են հափշտակել Շահանդուխտին: 

4 2․ Այդ դեպքից հետո ժայռը կոչվում է Շահանդուխտի քերծ: 

3 3․ Թշնամիներին գերի չընկնելու համար աղջիկը ձիով թռչում է բարձր ժայռի գագաթից ու   անվնաս  իջնում Որոտան գետի ափին։ 

1 4․Շահանդուխտ անունով մի աղջիկ հարս գնալիս ենթարկվում է անօրենների հարձակմանը: 

Հայոց լեզու – առաջադրանքներ

1․Հետևյալ բառակապակցությունները գրիր մեկ բառով․

Արու ոչխար-Խոյ, արու այծ- Նոխազ, կառավարության ղեկավար- Վարչապետ, էգ ձի-  Զամբիկշ, կնոջ մայրը-  Զոքանչ, ամուսնու մայրը- Սկեսուր, թոռան զավակը-  Ծոռ, ոսկեղեն պատրաստող-  Ոսկերիչ։

2․Շարունակիր նախադասությունները․

Ուրախությունը կրկնակի է դառնում, երբ քեզ շրջապատում են սիրելի մարդիկ։

Զորքը ճամփորդների աչքերի առաջ նահանջում է, և զիջում դիրքերը։։

Ա՜խ, որքա՜ն լավ կլիներ, եթե մարդիկ լինեին ավելի բարի։

Քայլում եմ փողոցով, մինչդեռ , ինչ որ մեկը աշխատում էր ։

Քանի որ կենսուրախ ու կատակասեր մարդ էր, ոչ ոք անգամ գլխի չէր ընկնում իր խնդիրների մասին։

3․Լրացրու շրջասությունները․

Վալսերի արքա —Շտրաուս

Սկյուտարի սոխակ — Պ. Դուրյան

Տրոյական պատերազմի երգիչ — Հոմերոս

Գույների կախարդ — Մ. Սարյան

Հիվանդ հանճարեղ պատանի — Մ. Մեծարենց

Սպիտակ տան տեր — Ջոզեֆ

Առաջադրանք

1,Կազմեցե’ք  3-ական բառ հետևյալ նախածանցով  և վերջածանցով.

ենթ-ենթակա, ենթաշերտ, ենթակարգ

-վածք փռվածք, կտրվածք, քայլվածք

2.Կազմեցե’ք   3 — ական  ածանցավոր բառ  տրված կաղապարներով.

նախա —  ական նախադպրոցական, նախազինվորական, նախապատերազմական

անդր – յան անդրշիրիմյան, անդրկովկասյան, անդրծովյան

3.Սյունակներից  ընտրեցե՛ք   մեկական  արմատ  և  կազմեցե՛ք  հինգ  բարդ  բառ.

լույս           երես. Լուսերես

փիղ           վարս. փղոսկր

ծաղիկ      քար. ծաղկաման

փորձ        ոսկոր. փորձաքար

ոսկի         աման. ոսկեվարս

4, Գրել բառերը միսաին, առանձին, գծիկով։

հրամկազմ
հագուստ-կապուստ
մեծբրիտանական
նորզելանդական
հարյու քասնվեց
ձեռք ձեռքի
պարզից պարզ
պղնձամոլիբդենային
կանաչ-կարմիրը կապել
զուգված զարդարված
հյվուսիս-արեւելք
հարավարեվելյան

ՈՒրարտու

Թեմա՝ Էրեբունի բերդ-ամրոց

Թեմայի ուսումնասիրման ժամանակահատվածը՝ հոկտեմբեր 4-8

Ուսումնասիրել թեման և բանավոր ներկայացնել

Բլոգում պատասխանել հարցերին՝

1. Ինչպե՞ս է ստուգաբանվում Էրեբունի անվանումը։

2. Ո՞ր բլրի վրա և ի՞նչ արձանագրություն է վկայում Արգիշտիի Էրեբունի բերդ-ամրոցի կառուցումը։

Արին բերդի վրա է գտնվում

«Խալդի աստծո զորությամբ Արգիշտին` Մենուայի որդին, այս անառիկ ամրոցը կառուցեց և անվանեց Էրեբունի` ի հզորություն Բիայնիլի (Ուրարտու) երկրի և ի սարսափ թշնամի երկրների։ Արգիշտին ասում է` հողը ամայի էր, ձեռնարկեցի այստեղ հզոր գործեր։ Խալդի աստծո զորությամբ Արգիշտին` Մենուայի որդին, թագավոր է հզոր, թագավորը Բիայնիլի երկրի, կառավարիչը Տուշպա քաղաքի»։

3. Ո՞ր երեք մասերից էր կազմված Էրեբունի ամրոցը։

Էրեբունին ամփոփ ճարտարապետական համալիր է` պալատական, կրոնական և տնտեսական  կառույցներով։ Կրոնական հատվածում է գտնվել որմնանկարներով զարդարված Վանի թագավորության գերագույն աստված Խալդիի տաճարը, որի մի հատվածն ավելի ուշ շրջանում (մ.թ.ա. VIդ.) վերակառուցվել ու վերածվել է սյունասրահի` ապադանայի։ Վերակառուցումներ են կատարվել նաև տնտեսական մասում։ Դատելով հայտնաբերված հնագիտական նյութերից` այն հանդիսությունների մեծ դահլիճ է եղել` զարդարված ծիսական ու կենցաղային բնույթի բազմերանգ որմնանկարներով։ Մասնավորապես, այդ  են վկայում նաև տեղում պահպանված 5 բազալտե սյունախարիսխները, որոնց վրա արձանագրած տեքստերը հաղորդում են, որ այդ պալատը կառուցել է Արգիշտի I-ը։ Հավանաբար Սարդուրի II ի կամ նրա հաջորդների օրոք, երբ Վանի թագավորությունը կորցրել է իր դերն ու հզորությունը, դահլիճը վերածվել է հսկայական մառանի, ուր տեղադրվել են մոտ 40 000 լ ընդհանուր տարողություն ունեցող 40 և ավելի հսկայական կարասներ` գարեջրի և գինու համար։ Վարչա-պալատական հատվածում են գտնվել կառավարչի` 3 սենյակներից կազմված կառույցը, Իվարշա աստծուն նվիրված Սուսի ուղղանկյունաձև տաճարը և, հավանաբար, վերջինիս գործունեությանն առնչվող կցակառույց սենյակների համալիրը, որը դարձյալ մասնակի վերակառուցումների է ենթարկվել մ.թ.ա. VI դարում։

4. Ի՞նչ ռազմավարական, քաղաքական և տնտեսական նշանակություն ուներ Էրեբունի ամրոցի կառուցումը։

Օգտակար գրականություն՝

 Էրեբունի քաղաք-ամրոցի պատմությունը

Էրեբունի\ամրոց

Էրեբունի ամրոց. Վտանգված ժառանգության օրինակ

Էրեբունի-ամրոց

Էրեբունի․

Քաղաքը․Էրեբունի

Էրեբունի ամրոց

Էրեբունի

Էրեբունի-Երևան

Էրեբունիի կորուսյալ գեղեցկությունըPosted in Հայոց պատմությունLeave a comment

Վանի թագավորություն

Posted on September 20, 2021

Դիտե՛լ տեսանյութերը և պատասխանել հարցերին

  • Որտե՞ղ է կազմավորվել Վանի թագավորությունը
  • Վանի թագավորությունը տեղակայված է եղել Հայկական լեռնաշխարհի կենտրոնական հատվածում՝ ընդգրկելով Վանա, Սևանա և Ուրմիո լճի ավազաններ
  • Նշե՛լ պետականության ստեղծման նախադրյալները
  • Ըստ Սալմանասար Գ թագավորի թողած արձանագրության այդ տարածքում կար մի թագավորություն եւ որի թագավորն էր Արամեն։ Նա ուժեղ մարտեր էր մղում Ասորեստանի դեմ եւ հայտնի է որ միավորված կռիվներն ու պաշտպանությունն ավելի արդյունավետ է քան անկազմակերպ պաշտպանությունը եւ դա էլ հինք հանդիսացավ թագավորության ստեղծման։
  • Որո՞նք են թագավորության կործանման պատճառները
  • Սկյութական ցեղերի արշավանքները։
  • Վանի թագավորության արքաներից ո՞ր թագավորն է քեզ համար առանձնանում և ինչու՞  
  • Մենուա թագավորը, քանի որ նա կարողացավ թագավորությունը հասցնել կայսրության մակարդակի։

Ֆլեշմոբ

Առաջադրանք 1. Երկրագնդի ձգողականության պատճառով օդի վերին շերտերը ճնշում են իրենցից ավելի ներքև գտնվող ստորին շերտերին, որի արդյունքում ամենամեծ ճնշումն իր վրա է կրում երկրագնդի մակերևույթը, նրա վրա գտնվող մարմինները, այդ թվում նաև մենք բոլորս: Այդպիսի ճնշումը կոչվում է ————- :

Մթնոլորտում գտնվող առարկաների և Երկրի մակերևույթի վրա գործող օդի ճնշումը կոչվում է Մթնոլորտային ճնշում։

Առաջադրանք 2. Միջին չափեր ունեցող մարդու մարմնի մակերևույթի մակերեսը 1,5 քառակուսի մետր է, ուստի մթնոլորտի կողմից նրա վրա ազդում է 150 կՆ ճնշման ուժ, որը հավասար է 15տ զանգվածով բեռի կշռին: Ինչպե՞ս են դիմանում մարդիկ այդպիսի հսկայական ուժի ազդեցությանը:

Մարդը կարողանում է դիմանալ այդ ճնշմանը քանի որ այն մարդու մարմնի վրա բաշխված է հավասարաչափ։

Առաջադրանք 3. Ի՞նչ է նշանակում այսպիսի գրառումը՝ «Մթնոլորտային ճնշումը հավասար է սնդիկի սյան 760 միլիմետրի» և ո՞ր ճնշումն են անվանում նորմալ մթնոլորտային ճնշում:Կատարեք հետևյալ փորձերը.

Այս փորձը առաջին անգամ արել է Գալիլեյի աշակերտ Վ. Վիվիանին։ Դրա համար նա օգտագործեց մոտավորապես մեկ մետր երկարություն ունեցող, մի ծայրը զոդված, թափանցիկ ապակյա խողովակ։ Խողովակը լցնելով սնդիկով և բաց ծայրը մատով փակելով այն շրջեց ու իջեցվում սնդիկով լցրած լայն գավաթի մեջ։ Երբ նա մատը ետ քաշեց և խողովակի ծայրը բացեց, սնդիկի մի մասը խողովակից թափվեց, և վերին մասում առաջացավ անօդ տարածություն՝ «տորիչելյան դատարկություն»։
Պարզվեց, որ խողովակում գտնվող սնդիկի սյան բարձրությունը մոտավորապես հավասար էր 760 միլիմետրի՝ հաշված գավաթում գտնվող սնդիկի մակարդակից։

Կատարեք հետևյալ փորձերը.

Առաջադրանք 4. Ապակե բաժակը խորասուզե’ք ջրի մեջ, ջրի տակ շուռ տվեք` հատակը դեպի վեր, որից հետո դանդադ դուրս քաշեք ջրից: Ինչո՞ւ բաժակի ջուրը չի թափվում, քանի դեռ բաժակի եզրերը ջրի տակ են:

Քանի որ միջև բաժակի ջրից հանելը բաժակի եզերը շպում չի ունենում օդի հետ և օդը ւի կարողանում լցվել բաժակի մեջ ։

Առաջադրանք 5. Ապակե բաժակի մեջ ջուր լցրե՛ք, փակե՛ք թերթով և թուղթը ձեռքով պահելով՝ բաժակը արագ շրջե՛ք՝ հատակը դեպի վեր: Այժմ, եթե ձեռքը թղթից հեռացնեք, ջուրը բաժակից չի թափվի: Թուղթը բաժակի եզրերին կպած կմնա այնպես, կարծես սոսնձած լինի: Բացատրե՛ք՝ ինչո՞ւ: (Խորհուրդ է տրվում փորձը կատարել լոգասենյակում):

Թղթի վրա ազդում է բաժակի ջուրը իր կշիռով, ինչպես նաև Երկրի ձգողության ուժը, հետևաբար թղթի վրա ազդում է նաև դեպի վեր ուղղված ուժը, այդ ուժերի հակազդեցության շնորհիվ թուղթը մնում է բաժակի վրա։

Առաջադրանք 6. Հայաստանի ռելիեֆի ամենացածր կետը Տավուշի մարզի Դեբեդավան գյուղում է: Ինչի՞ է հավասար մթնոլորտային ճնշումը Դեբեդավանում, եթե այն գտնվում է օվկիանոսի մակարդակից 375 մ բարձրության վրա:

P=96260105.55Պասկալ

Առաջադրանք 7. Ինչպե՞ս որոշել սարի բարձրությունը, եթե դուք ունեք կաթսայով ջուր, ջեռուցիչ և ճշգրիտ թերմոմետր (ջերմաչափ):

Որպեսզի կարողանանք որոշել սարի բարձրությունը այն ամենով ինչ մենք ունենք մեզ մոտ, կարելի է եռացնել ջուրը և տեսնել ,թե որքան է նրա ջերմաստիճանը, քանի որ որքան բարձր է սարը այդքան ավելի ցածր է ջրի եռման ջերմաստիճանը և այդպես կարելի է որոշել սարի բարձրութունը։
Օրինակ՝
500ի դեպքում – 98,3 C°;
1000 մ – 96,7 C°;
2000մ – 93,3 C°
3000 – 90,C° ;
4000 – 86,7 C°
6000 – 80 C

Урок

Правописание Ь и Ъ

БУКВА Ъ ПИШЕТСЯ ТОЛЬКО ПЕРЕД ЕЮЯ В СЛЕДУЮЩИХ СЛУЧАЯХ:
  1. При сочетании приставки, оканчивающейся на согласную, и корня, например: подъездобъёмсверхъестественныйволеизъявлениемежъярусный.
  2. 2.В сложных словах после числительных двух-трёх-четырёх-, например: трёхъярусный.
  3. 3.В иноязычных словах после иноязычных приставок, заканчивающихся на согласную букву —  аб-ад-диз-ин-интер-кон-контр-об-суб-транс- и после начальной составной частицы пан-, например: адъютантдизъюнкцияинъекцияконъюнктураконтръярусобъектсубъекттрансъевропейскийпанъевропейский.

Разделительный мягкий знак пишется внутри слова, в середине слов.

1. в корне слова:

  • пьедестал
  • вьюга
  • компьютер
  • обезьяна
  • барьер

2. между корнем и суффиксом или окончанием слова:

  • воробьиный
  • соловьиный
  • ожерелье

3. При склонении притяжательных прилагательных в косвенных падежах появляется разделительный мягкий знак:

разбойничий    — разбойничьего, разбойничьему, разбойничьим, о разбойничьем…

4. В иноязычных словах (французского происхождения) перед буквой «о» пишется разделительный мягкий знак, например:

  • почтальон
  • бульон
  • медальон
  • каньон
  • котильон
  • батальон
  • павильон
  • компаньон

Упражнение 1.

Перепишите, вставляя, где нужно, пропущенные буквы.

1.В эту минуту раздались пьяные крики гостей.
2.Сам решился он Чичиков] сочинить крепости, написать и переписать, чтоб не платить ничего подьячим.
3.Она села за фортепиано и сыграла несколько любимых его пьес.
4.Лакей обезьянничает их манеры, замашки.
5.Высокий зеленый бурьян рос на том месте, где когда-то был двор.
6.Обивка на креслах первых рядов и на барьерах ложь давно выцвела.
7.Разъяренная река пенилась и схлестывала волнами гранитные парапеты набережной.
8.Порой выходила группа от экзаменовавшихся гимназистов, весело разговаривавших об удаче или озабоченно — о возможности провала.
9.Повар давал им [матросам] вываренное бульонное мясо.
10.Среди большой чистой площадки на высоком пьедестале высился слепок могучей фигуры Давида.
11.Вот нам и еще один компаньон для пикника.
12.Неподалеку, за деревьями, открывался необъятный лазурный простор.
13.При малейшем изъяне в костюме, при оторванных пуговицах этот костюм должен сдаваться для починки, чистки и пр.
14.Мы уж с отцом отужинали.
15.Мы отходили на север, прикрываясь все время сильными арьергардами.
16.Письма Андрея стали неотъемлемой частью моей жизни.
17.Аксинья сузила глаза, шевельнув черными бровями.
18.Настал день премьеры, подготавливавшейся свыше полугода.
19.Мы предъявили Фокину ряд требований, и прежде всего о повышении заработной платы.

Упражнение 2.

Перепишите, вставляя, где нужно, пропущенные буквы.

1.В городке было сконцентрировано несколько батальонов пехоты.
2.Сначала производились натурные съемки, затем работа была перенесена в павильоны кинофабрики.
3.Богатый выбор подарков ко дню 8 Марта можно найти в магазинах Главювелирторга.
4.Во время ремонта театра были заменены межъярусные перекрытия.
5.В газете опубликовано интервью с руководителем иностранной делегации.
6.Новые методы работы позволили сэкономить много времени и средств.
7.Активная контратака противника поставила в затруднительное положение молодого шахматиста.
8.Работу переводчика облегчил недавно изданный трехъязычный словарь.
9.В такую вьюжную ночь нетрудно было сбиться с пути в незнакомых местах.
10.По ночам нередки были заморозки, и листья на деревьях съёжились от холода.
11.Для пересылки срочных и важных документов была использована фельдъегерская связь.
12.Крестьяне неоднократно восставали, стремясь избавиться от тяжести подъяремной жизни в условиях крепостничества.
13.Берясь за какую-либо работу, нужно объективно оценивать свои возможности.
14.Денежные знаки старого образца были изъяты из обращения.
15.На заре человеческой жизни почти любое явление природы казалось людям сверхъестественным и необъяснимым.
16.Химик производил опыты с какими-то четырехэлементными соединениями.
17.В основе таких теорий, как пантюркизм, панъяпонизм, лежат не столько религиозные, сколько политические цели.
18.Гигантский советский реактивный самолет совершил трансъевропейский перелет за несколько часов.

Домашнее задание:

Упражнение 3.

Вставьте, где необходимо, пропущенные разделительные ъ и ь.

Авиньон, адъюнктура, адъютант, арьергард, батальон, безабзацный, безаварийный, безухий, безъёмкостный, безъядерный, безъязыкий, бульон, взобраться, взъесться, въесться, въехать, вьёт, Вьетнам, вьюн, двухаршинный, двухъярусный, дезактивация, дезустановка, детясли, досье, друзья, дьявол, изобличить, изукрасить, изъевший, изъездить, изъявлять, изъян, интервью, инъекция, инюрколлегия, иняз, каньон, контратака, контругроза, контрудар, контръярус, контрэкспозиция, конъюнктивит, конъюнктура, котильон, литьё, медальон, межамериканский, межъевропейский, межэлементный, миньон, навьючить, надъязычный, необъятный, неотъемлемый, обучение, объединение, объект, объектив, объективный, объехать, объятый, отутюженный, отучить, отъюлить, отъявленный, отэкзаменовать, панамериканский, панъевропейский, папильотка, пододеяльник, подопытный, подельник, подъём, подъязычный, подьячий, предупредить, предъюбилейный, предъявитель, птичьи, разахаться, разукрасить, разъединённый, разъярённый, рьяный, сафьян, сверхобтекаемый, сверхъёмкий, сверхъестественный, сверхэкономный, синьор, собезъянничать, сориентироваться, стулья, субъект, субъективный, субъядерный, супер агент, съедобный, съёжиться, съехидничать, съябедничать, съязвить, сэкономить, трансокеанский, транссибирский, трансурановый, трансъевропейский, трёхосный, трёхуровневый, трёхъярусный, фельдъегерь, четырёхъярусный, четырёхэтажный, шансонье, шьют.